ELEKTRiK
JEOFıZıK ELEKTRıK YÖNTEMLER
Ülkemizde 1940'lı yıllardan beri uygulanan ve yer mühendisliÄŸi hesaplarında kullanılan en yaygın jeofizik yöntemlerden biri olan elektrik yöntemler, yeraltında yapay / doÄŸal yolla oluÅŸan elektrik akımlarına ait yeryüzü etkilerinin numerik olarak ortaya koyulması ve diÄŸer veriler ile yorumlanması prensibine dayanır.
Kaynak olarak elektrik akımının kullanıldığı bu jeofizik yöntem sayesinde yeriçinde bulunan :
- Metalik madenlerin, masif cevherlerin, maden damar oluşumlarının,
- Jeotermal enerji ve minerallerin,
- Sıcak / soğuk yeraltı sularının,
- DoÄŸalgaz, petrol, kömür gibi endüstriyel hammaddelerin,
- Arkeolojik eserlerin
haritalanmasında kullanır. Jeofizik elektrik metod, ayrıca yer mühendislik problemlerinin çözülmesinde ve özellikle imar amaçlı zemin etüdü çalışmaları kapsamında farklı jeolojik birimlerin / katmanların birbirinden ayırt edilmesinde sismik yöntem ile birlikte önemli bir rol oynamaktadır. Elektrik yöntem ile jeolojik kayaçların fiziksel özellikleri yanısıra farklı jeolojik tabakaların kalınlık, eÄŸim ve doÄŸrultuları da belirlenebilmektedir; bu yüzden zemin etüdü çalışmalarında veya daha büyük ölçekli heyalan ve fay haritalama projelerinde de elektrik yöntem kullanılmaktadır. Elektrik yöntemler ayrıca kuyular ve/veya sondajlar arasında korelasyonun belirlenmesi sırasında da tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.
Hizmetlerimiz arasında doÄŸru akım özdirenç ile gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz ve zemin etüdleri kapsamında jeolojik yeriçi haritalarının çıkarılması amacıyla uyguladığımız "Çok Elektrotlu" (Multi-Electrode Array) ve "DüÅŸey Elektrik Sondajı" (DES) yöntemleri dışında; sığ madenlerin haritalanmasında, sıcak su etütlerinde, heyelan, fay ve kırık kuÅŸaklarının belirlenmesinde uygulamasını gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz "DoÄŸal Gerilim Yöntemi" (SP / Self Potential); gömülü metalik madenlerin, sanayi hammaddelerinin haritalanmasında kullandığımız "ındüklem Polarizasyon Yöntemi" (IP / Induced Polarisation) de bulunmaktadır.
- Elektrik yöntemler ile gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz yeraltı haritalama çalışmalarına bir örnek. Yaklaşık 500 metre uzunluÄŸundaki elektrik profilinde 60 metre derinlik civarlarına inilerek yeraltı suyu lokasyonu bulunmaya çalışılmıştır. Ölçüm sonucunda, aranılan yeraltı suyu rezervinin yüzeyden yanlızca 12 metre derinde olduÄŸu alt sınırının ise 30 metrelere dek uzandığı ayrıntılı ÅŸekilde belirlenmiÅŸtir -
- Elektrik yöntemlerde / rezistivite haritalama çalışmalarında kullandığımız 3D ölçüm düzeneÄŸi -
- Elektrik yöntemler ile gerçekleÅŸtirdiÄŸimiz arkeojeofizik amaçlı yeraltı haritalama çalışmalarına bir örnek. Yaklaşık 500 metre uzunluÄŸundaki elektrik profilinde 50 metre derinlik civarlarına inilerek yüzeyde izleri görülen (üçgenler ile iÅŸaretli) tarihi yapıların derinlikle deÄŸiÅŸen geometrileri ve sınırları (siyah kesikli çizgiler) baÅŸarıyla haritalanmıştır -
|